Η κοροϊδία της αναδιάρθρωσης

Παντελής Καψής

Η νέα καραμέλα ονομάζεται «αναδιάρθρωση του χρέους». Η οποία, κατά τα φαινόμενα, θα μας επιτρέψει να αποφύγουμε τα δύσκολα και να αντιμετωπίσουμε το χρέος χωρίς άλλες θυσίες. Επιτέλους, η μαγική λύση που ψάχνουμε. Είναι έτσι;
Κατ΄ αρχάς τα .... αυτονόητα. Αναδιάρθρωση του χρέους κάνουν συνεχώς όλες οι χώρες, ανάλογα με τις συνθήκες στην αγορά. Μπορεί, π.χ., να αντικαταστήσουν ένα βραχυπρόθεσμο δάνειο με ένα μακροχρόνιο μειώνοντας τις...

ετήσιες δόσεις τους χωρίς να μεταβάλουν το χρέος τους. Ή ακόμη σε περίοδο χαμηλών επιτοκίων μπορεί να αλλάξουν τη σύνθεση των δανείων τους ώστε να μειώσουν το κόστος τους. Για την Ελλάδα, όμως, που δεν μπορεί να δανειστεί στην ελεύθερη αγορά, αυτές οι επιλογές δεν υπάρχουν. Αναδιάρθρωση, λοιπόν, πώς; 

Ο ένας τρόπος θα ήταν να μας βοηθήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Να μας δανείσει, π.χ., πρόσθετα κεφάλαια ώστε να επαναγοράσουμε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου τα οποία αυτή τη στιγμή πωλούνται στην ελεύθερη αγορά πιο φθηνά από την ονομαστική τους αξία εξαιτίας του κινδύνου χρεοκοπίας της χώρας. Αυτή η πιθανότητα δεν έχει αποκλειστεί- το αντίθετο φαίνεται ότι αποτελεί μια σοβαρή επιλογή αν και όταν έρθει η ώρα να βγούμε στις διεθνείς αγορές. Προϋπόθεση όμως είναι, όπως όλοι καταλαβαίνουμε, η πιστή τήρηση του μνημονίου για να συνεχίσει να μας δανείζει η Ευρώπη. 

Ενας δεύτερος τρόπος θα ήταν να βγούμε μόνοι μας στις αγορές και με απευθείας διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μας να συμφωνήσουμε αλλαγή των όρων πληρωμής- π.χ., χρονική επέκταση της αποπληρωμής ώστε να μειωθούν οι δόσεις. Αυτό βέβαια στην πραγματικότητα είναι ανανέωση του δανεισμού μας, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, μια και κανείς σήμερα δεν θέλει να μας δανείσει. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι οι όροι που μπορούμε να πετύχουμε- με τα spreads στις 900 μονάδες- είναι πολύ χειρότεροι από αυτούς που είχαμε πριν από την κρίση. Ακόμη και αν βρίσκαμε πρόθυμους, λοιπόν, πράγμα αμφίβολο, θα ήταν κατά πάσα πιθανότητα λύση απελπισίας. 

Ο τρίτος τρόπος είναι να κάνουμε την αναδιάρθρωση μονομερώς. Αυτό κανείς δεν μπορεί να μας το απαγορεύσει. Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος. Μόνο που έτσι υπογράφουμε την οικονομική μας αυτοκτονία. 

Γιατί, βέβαια, όταν θα ανακοινώσουμε το κούρεμα, αυτομάτως θα βρεθούμε όχι μόνο εκτός των διεθνών χρηματαγορών αλλά και εκτός του μηχανισμού βοήθειας της Ενωσης. Που πάει να πει ότι θα πρέπει να χρηματοδοτούμε τις εισαγωγές μας με όσο συνάλλαγμα κερδίζουμε, ούτε ευρώ παραπάνω, και να μηδενίσουμε ουσιαστικά το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού. 

Το αν θα βγούμε από το ευρώ - όπως πιθανότατα θα συμβεί- μπορεί να είναι και το δευτερεύον. Γιατί ο μηδενισμός των ελλειμμάτων θα οδηγήσει σε λιτότητα που δεν έχουμε ξαναδεί και σε ανάλογη μείωση των εισοδημάτων. Για να πάρουμε μια εικόνα του μεγέθους των επιπτώσεων αρκεί να πούμε ότι το εξωτερικό μας έλλειμμα ξεπερνά το 10% του ΑΕΠ- τόση, κατά συνέπεια, θα πρέπει να είναι σε πρώτη φάση και η πρόσθετη μείωση στην κατανάλωση, στα εισοδήματα και στις επενδύσεις. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα μας πει κάποιος για αναδιάρθρωση ίσως θα πρέπει να του πούμε: Πολύ ευχαρίστως, αλλά τι ακριβώς εννοείς; 

πηγή